Noticias, CIMI en Folil boden zaterdag 6 mei, ruimte aan de Mapuche-, Guarani- en Tupinikim-indianen. Tijdens het Latin American Film Festival in Utrecht vertelden zij over hun strijd voor land en tegen de multinationals.

Het is zaterdagmiddag half één en het is vijfentwintig graden buiten. De terrasjes voor het Louis Hartlooper Complex in Utrecht zijn afgeladen.
Toch kunnen genoeg mensen de verleiding van rosé en tapas weerstaan. In een donkere filmzaal te luisteren ongeveer vijftig mensen naar het debat over de strijd van de inheemse volken in Latijns-Amerika tegen de multinationals.

Benetton
Het debat start met de korte film 'Marichew' over de strijd van een Mapuchefamilie in het zuiden van Argentinië. De Italiaanse kledingfabrikant Benetton heeft daar grote stukken land opgekocht voor schapenteelt. De familie probeert het land dat hun voorouders bewoonden terug te krijgen. Deze familie is slechts een van vele Mapuchefamilies die in Chili en Argentinië strijden om de grond van hun voorouders weer te mogen bewonen. Ze vinden geen gehoor. Niet bij het bedrijf; dat klaagt hen aan en laat hen van het land zetten. En ook niet bij de overheid, die hen bestempelt als terroristen. Maar de Mapuches geven niet op: ‘Voor elk van ons die sneuvelt zullen er tien opstaan.’

María Railaf van de Stichting FOLIL, die de Mapuches steunt vanuit Nederland, geeft een toelichting bij de film. ‘Benetton pretendeert met haar campagne United Colors of Benetton maatschappelijk betrokken te zijn.
Maar dat is schijn. Daarom voert Folil samen met vele andere organisaties campagne tegen Benetton.’

Aracruz
Vervolgens zien we de film ‘Waargebeurde (indianen)verhalen’ over de Tupinikim- en Guarani-indianen in Brazilië. Ook zij bonden de strijd aan met een grote multinational: Aracruz SA, hoofdleverancier van cellulose aan het Amerikaanse concern Procter en Gamble. Die kennen we weer van bijvoorbeeld de Tempo-zakdoekjes. Aracruz heeft grote eucalyptusplantages aangelegd op het vroeger grondgebied van de Tupinikim- en Guarani-indianen in de Braziliaanse deelstaat Espírito Santo. Met veel geweld verjoeg Aracruz SA in januari dit jaar twee indianengemeenschappen, die zich weer op hun oude grondgebied hadden gevestigd, en brandde hun dorpen plat.

Na het vertonen van de film komen twee afgevaardigden van de Tupinikim- en de Guarani- indianen, compleet met hoofdtooi, aan het woord. Geertje van der Pas, werkzaam voor het CIMI en Noticias-columniste, vertaald.

De kracht van de natuur
In 1998 besloot de Braziliaanse overheid dat 18.000 van de 260.000 hectare die Aracruz bezit aan de Guarani toebehoort. Een rechter besloot echter in januari de grond toch weer aan Aracruz toe te wijzen, wat leidde tot het gewelddadige verjagen van de indianen. ‘Maar belangrijker dan het fysieke lijden is het lijden van binnen,’ vertelt de spreker. ‘Wij leefden op die grond, Aracruz heeft haar vernietigd en nu willen wij het weer opbouwen.
Wij blijven hopen op gerechtigheid. De kracht van de natuur zal overwinnen.’

De Mapuches, de Guarani en de Tupinikim staan er gelukkig niet alleen voor. Organisaties als Folil, CIMI en Robin Wood staan in Europa de inheemse volken bij in hun strijd. Peter Gerhardt van de Duitse milieuorganisatie Robin Wood legt uit wat de verbanden zijn tussen Brazilië en Europa: ‘Ten eerste is er de financiële link, bijvoorbeeld met de investeerders in Noorwegen. Daarnaast zijn er natuurlijk de producten van Procter en Gamble, waarvan in Nederland Tempo-zakdoekjes de bekendste zijn.’

De indianen vinden steeds meer gehoor voor hun problemen. Zowel in het eigen land als overzees. Geertje van der Pas: ‘Het is niet makkelijk om dit soort problemen hier onder de aandacht te brengen. Er moet een duidelijke link zijn met Nederland, zoals bijvoorbeeld het geval is met Aracruz.’ Maria Railaf vult aan: ‘Vooral door het verspreiden van informatie en door communicatie groet de steun ontstaan. Daar zullen we dan ook mee doorgaan.’

Het is bijzonder indrukwekkend om deze mensen te horen. De inheemse volkeren in Latijns-Amerika moeten hard vechten om ergens te mogen wonen en te leven zoals zij dat willen. Die mogelijkheid wordt hen ontnomen omdat ik mijn neus wil snuiten in een superzachte papieren zakdoek. En zo zien we die zakdoekjes en Benneton-kleding opeens in een heel ander licht, vanuit die donkere filmzaal op een zonnige zaterdagmiddag.

Links:
Meer over de strijd van de Tupinikim in Brazilië lees je hier:
Indianen leven prettiger zonder Tempo zakdoekjes
Politiegeweld tegen Braziliaanse indianen
www.indianeninbrasil