In de westerse wereld zijn er maar weinigen die zich de situatie van de inheemse volkeren aantrekken. Noam Chomsky is een van de uitzonderingen. De Amerikaanse taalfilosoof, politiek wetenschapper, maar bovenal linkse intellectueel bezocht onlangs Chili en sprak ook met enkele Mapuche leiders.

Noam Chomsky, verbonden aan het Massachusetts Institute of Technology, was in Chili op uitnodiging van onder anderen La Universidad Frontera. Hij nam deel aan het Eerste Congres van Indoamerikaanse Talen en Literatuur en ontving een Doctorado Honoris Causa. Het congres ging uitgebreid in op de taal en literatuur van de Mapuches.

Chomsky is echter vooral bekend als linkse intellectueel. Naast Naomi Klein, José Saramago en Eduardo Galeano is hij een van de iconen van de strijd tegen het buitenlands beleid van zijn eigen land. En dat al vanaf de oorlog in Vietnam. Hij benadrukte tijdens zijn bezoek aan Chili de groeiende politieke en economische onafhankelijkheid van Latijns-Amerika, waar de verhouding tot de VS als gevolg van de komst van de linkse regeringen veranderd is. Dat hangt volgens hem ook samen met de steeds belangrijker wordende economische aanwezigheid van Europa en Azië in het continent. Het levert Washington meer en meer kopzorgen op; zijn land staat volgens Chomsky aanzienlijk geïsoleerd in de internationale
gemeenschap.

'Globalisering voor wie?'

Tijdens zijn bezoek ging het over meer dan dan de economische en politieke machtsverhoudingen en het buitenlandbeleid van zijn eigen land. In zijn lezing ’Het jaar 514: Globalisering voor wie?' verbond hij het proces van globalisering met de zogenaamde 'ontdekking van Amerika', nu 514 jaar geleden, die volgens hem terecht door de inheemse volken gezien wordt als verovering.

Op de vraag of de dag waarop Columbus aankwam in het huidige Amerika gevierd zou moeten worden, antwoordde hij in een eerder interview: 'Ik denk wel dat mensen er aandacht aan moeten besteden. Het is een enorm belangrijke datum in de moderne geschiedenis. In statistische termen waren er anderhalve eeuw na de verovering ongeveer 100 miljoen mensen verdwenen. Maar 'vieren' is een vreemd woord. Ik denk niet dat we de dag waarop Hitler aan de macht kwam zouden moeten vieren, maar we moeten er zeker aandacht aan besteden.'

In zijn artikel 'All for God and Bounty' bracht hij pijnlijk naar voren
hoe de VS omgaan met de zwarte pagina's uit het eigen verleden: 'Massa-vernietigingswapens worden Apache-helicopters en Tomahawk raketten genoemd. We zouden ons af kunnen vragen hoe we zouden reageren als de Duitse Luftwaffe zijn dodelijke machines Jood en Zigeuner hadden genoemd.'

'Geen enkel verschil'

De inheemse volkeren, zo stelt Chomsky, vechten vanaf het moment van die zogenaamde 'ontdekking' voor hun erkenning en voor hun rechten. De laatste decennia strijden zij bovenal tegen de opmars van multinationals.

Na zijn lezing sprak Chomsky met enkele Mapuche-leiders op uitnodiging van de Red Chile País Multicultural, waarbij zo'n dertig verschillende organisaties zijn aangesloten. Chomsky keek verwonderd op toen één van hen, Juan Pichún, hem zei: 'Als u George W. Bush was geweest, had men het niet geaccepteerd dat u mij had ontmoet, want ik ben de zoon van een zogenaamde terrorist.' De vader van deze jonge Mapuche-leider zit op dit moment in de gevangenis van Traiguén op beschuldiging van terrorisme. Pichún gaf vervolgens een gedetailleerd beeld van het wangedrag van de Chileense autoriteiten tegen die gemeenschappen die voor hun land opkomen.

Volgens Pichún is er voor de Mapuches 'geen enkel verschil' tussen de militaire dictatuur en de democratie: 'Deze zogenaamde democratische en socialistische regering vervolgt en onderdrukt ons, net zoals Pinochet dat eerder deed. Vandaag zitten onze leiders opgesloten in gevangenissen verspreid over het hele zuiden van Chili, iets wat de autoriteiten proberen te verbergen in het buitenland.' Adolfo Millabur, burgemeester van Tirúa en leider van de Mapuche-organisatie Identidad Territorial Lafkenche voegde daar aan toe dat 'men in het buitenland de stabiliteit en de succesvolle economie van Chili benadrukt. De sociale kosten die de Mapuches betalen voor dit succes verzwijgt men liever.' Volgens de Mapuches zijn in Chili het land, de grondstoffen, de zee en het kustgebied geprivatiseerd en in handen gegeven van een groep multinationals, om slechts enkelen te bevoordelen. Aan de inheemse bevolking komt niets toe; in Chili bestaan zij volgens de Grondwet niet.

Ze vroegen Chomsky in het buitenland aandacht te vragen voor de situatie van de Mapuches. Millabur bedankte zijn gast 'voor de tijd die u uitgetrokken heeft om naar ons te luisteren en onze situatie te leren kennen, die aan de wetenschap ontsnapt, maar ons dagelijks treft.' De verklaringen lieten Chomsky niet onberoerd. Hij stelde onomwonden dat 'het misdadig is dat Chili de rechten van de inheemse bevolking niet erkent.'

Open schulden

Chomsky liet geen twijfel bestaan over zijn mening over de eisen van de Mapuches. 'De rechten van de inheemse volkeren zijn onderdeel van die andere globalisering, die de staten wellicht niet bevalt, maar wel een realiteit is. Men kan de vooruitgang die in veel landen geboekt is niet ontkennen. De situatie van de Unuït in Canada is sterk verbeterd. Zij hebben nu zelfbestuur en de controle over hun grondstoffen. Maar het is inderdaad waar dat in andere delen van de wereld schulden openstaan', zo stelde hij.

Toch ziet hij ook kansen. De Unuït en Vía Campesina in Brazilië zijn sterke voorbeelden, omdat deze gebouwd zijn op het sociale, van onderaf. In de toekomst ziet hij La Vía Campesina als een krachtige factor voor democratisering van de Brazilaanse staat. 'Het is mogelijk te strijden, zich te verzetten. Ik dring er op aan dat jullie blijven vechten en vasthouden aan jullie doelen. Het zijn niet de Verenigde Naties noch de Organisatie van Amerikaanse Staten die jullie gaan redden van de bedreigingen van de economische globalisering. Het zijn jullie zélf, door het sociale werk, door de dagelijkse strijd, die deze uitdaging op je moeten nemen' betoogde Chomsky scherp.


Noticias & Radio Alerta
http://www.noticias.nl
uit: http://www.noticias.nl/inheems_artikel.php?id=1412